Pracodawca może zmniejszyć liczbę pracowników i dokonać nowego rozkładu zadań w zakładzie pracy w celu bardziej racjonalnego wykonywania zadań zakładu pracy i pomniejszenia kosztów jego działania. Wówczas podjęta w ramach tych działań likwidacja stanowiska pracy nie jest pozorna (wyrok Sądu Najwyższego z 5 marca 2014 roku, II PK 144/13).
Powódka była zatrudniona w Ośrodku Pomocy Społecznej od 1 października 1996 roku. Od listopada 1998 roku była zatrudniona w dziale socjalnym i zajmowała stanowisko podinspektora do spraw świadczeń rodzinnych i funduszu alimentacyjnego. Mając na względzie, że od 2011 roku wpływy z dotacji gminy i Urzędu Wojewódzkiego się zmniejszyły Burmistrz i radni gminy zalecili kierownikowi OPS reorganizację.
Na tej podstawie przyjęto nową strukturę i zlikwidowano wiele stanowisk, w tym stanowisko powódki do spraw świadczeń rodzinnych i funduszu alimentacyjnego. Zadania powódki przekazano czterem pracownikom socjalnym zwiększając ich zakres obowiązków. Zmodyfikowano również nazwy ich stanowisk poprzez włączenie – poza specjalistą pracy socjalnej – także specjalistę świadczeń alimentacyjnych. Z kolei świadczenia rodzinne przekazano innym pracownikom.
Wobec niewypełnienia przez powódkę rygorów ustawowych pracownika socjalnego oraz faktu, że zwolnienia objęły również inne działy Ośrodka Pomocy Społecznej, Kierownik OPS nie dysponował możliwością zatrudnienia powódki. Na miejsce powódki również nie przyjęto innego pracownika. Przeprowadzone kontrole z Państwowej Inspekcji Pracy oraz przez Wojewodę nie wykazały nieprawidłowości w dokonanych wypowiedzeniach.
Pracodawca, jako przyczynę wypowiedzenia wskazał likwidację stanowiska pracy, która znalazła wyraz w nowym regulaminie organizacyjnym OPS, z którym powódka się zapoznała. Nadto, przyczyną redukcji i zmian organizacyjnych było ograniczenie środków finansowych na działalność OPS. Powódka nie zgodziła się z wypowiedzeniem i wniosła do Sądu o przywrócenie do pracy wskazując, że podana przyczyna była pozorna. Poza tym w jej ocenie pracodawca nie mógł z nią rozwiązać umowy o pracę ponieważ środki na jej zatrudnienie były zagwarantowane dotacją celową.
Sąd I instancji uznał zmiany organizacyjne i likwidację stanowiska pracy za rzeczywiste. Kształtowanie struktury zatrudnienia w pozwanym OPS było swobodne i nie wymuszało zatrudnienia powódki. Na tej podstawie Sąd oddalił żądanie powódki, która odwołała się do sądu wyższej instancji. Sąd Okręgowy podzielił stanowisko Sądu Rejonowego i uznał, że przyczyna wypowiedzenia była prawdziwa. W jego ocenie zmiany organizacyjne połączone z likwidacją stanowiska pracy zostały bowiem przeprowadzone. Nadto Sąd orzekł, że poza kontrolą sądu jest zasadność przeprowadzonej restrukturyzacji, jak również dobór środków i metod, za pomocą których pracodawca zamierza poprawić wynik finansowy. Nadmienił też, że pracodawca nie mógł – wobec braku przez powódkę uprawnień – zaproponować jej innej pracy. Poza tym kontrole przeprowadzone przez PIP i Wojewodę nie wykazały żadnych nieprawidłowości w zakresie przydzielenia zadań z zakresu świadczeń rodzinnych pracownikom socjalnym. Od powyższego wyroku skargę kasacyjną wniosła powódka
Sąd Najwyższy wskazał, że skarga jest nieuzasadniona. W ocenie Sądu Najwyższego wymaganie istnienia odrębnej komórki nastawionej na realizację zadań z zakresu świadczeń rodzinnych dotyczy tylko zadań, a nie odrębnego zatrudnienia pracowników jedynie do realizacji tych zadań. Sąd Najwyższy stwierdził, że likwidacja stanowiska podinspektora do spraw świadczeń rodzinnych i funduszu alimentacyjnego, które zajmowała powódka nie może zostać uznana za przyczynę pozorną gdyż powierzone jej zadania zostały rozdzielone pomiędzy innych pracowników. Nadto, Sąd Najwyższy nadmienił, iż pracodawca ma prawo do tego, aby w celu bardziej racjonalnego wykonywania zadań zakładu i pomniejszania kosztów jego działania zmniejszyć liczbę pracowników i dokonać innego rozkładu zadań. W takiej sytuacji likwidacja stanowiska pracy w żadnym wypadku nie jest pozorna.
Sąd Najwyższy w niniejszym wyroku potwierdził przyjętą już linię orzecznictwa, iż dopuszczalne jest zlikwidowanie stanowiska pracy i dokonanie w zakładzie innego rozkładu zadań celem pomniejszenia kosztów jego działalności. Jeżeli zatem pracodawca nie zatrudnia innego pracownika, który wykonuje tożsame czynności co wcześniej zwalniany pracownik, wówczas nie można uznać byśmy mieli do czynienia z pozorności likwidacji stanowiska pracy. Należy mieć bowiem na względzie, że z pozorną likwidacją stanowiska pracy mamy do czynienia jedynie wtedy, gdy jest ono wprawdzie likwidowane, ale w jego miejsce jest tworzone inne stanowisko pracy, choćby o innej nazwie, które w istotnych elementach nie różni się od zlikwidowanego, a zatem gdy warunki pracy i płacy pracownika zatrudnionego formalnie na nowym stanowisku nie różni się w istotnych elementach od treści stosunku pracy pracownika zatrudnionego na stanowisku zlikwidowanym.
W opisywanej sprawie nie miało to jednak miejsca ponieważ nikt nie został zatrudniony w miejsce powódki. By pomniejszyć koszty działania zakładu pracy jej zadania zostały powierzone innym pracownikom. Przeciwne stanowisko uniemożliwiałoby pracodawcy dokonywanie jakichkolwiek zmian w zakładzie pracy celem zmniejszenia kosztów działalności bądź w celu jeszcze bardziej efektywniejszego wykonywania zadań zakładu. Pracodawca musi mieć bowiem swobodę w zakresie doboru środków i metod, za pomocą których zamierza poprawić swój wynik finansowy.