Minimalna płaca za pracę regulowane jest na mocy ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2017 r., poz. 847). Ustawa ta stanowi wypełnienie obowiązku zapisanego w konstytucji. Minimalne wynagrodzenie na podstawie przepisów prawa jest minimalną kwotą należną pracownikowi za pracę w pełnym wymiarze, tzw. praca na cały etat.
Minimalna płaca należy się każdemu
W konsekwencji pracodawca nie może płacić niższej pensji pracownikowi niż kwota minimalnego wynagrodzenia. Bez względu na posiadane przez niego kwalifikacje czy stanowisko, a także niezależnie od ilości i rodzaju stosowanych w zakładach pracy składników wynagrodzenia.
Przy ustalaniu tego wynagrodzenia wyłączone zostały jedynie nagrody jubileuszowe, odprawy emerytalno-rentowe, nagrody zakładowego funduszu nagród, nagrody z zysku, wypłaty z nadwyżki budżetowej w spółdzielniach oraz wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych.
Należy również pamiętać, że od 2017 roku pracodawca nie może płacić osobie rozpoczynającej karierę zawodową mniej niż 100% minimalnego wynagrodzenia. Zniknął bowiem z przepisów zapis mówiący o możliwości wypłacania 80% kwoty minimalnej płacy dla osób rozpoczynających swoją pierwszą pracę.
Kwota minimalnego wynagrodzenia w 2018 roku
12 września 2017 roku Rada Ministrów przyjęła rozporządzenie w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2018 r. W rozporządzeniu tym przesądzono, że minimalna płaca w przyszłym 2018 roku wynosić będzie o 100 zł więcej, a procentowo o 5% więcej niż dotychczas. W konsekwencji pracownicy w przyszłym roku otrzymają minimum 2100 zł brutto. Po odjęciu wszystkich należności publicznoprawnych wyniesie ok. 1530 zł netto (na rękę). Natomiast minimalna stawka godzinowa obowiązująca dla osób świadczących pracę w oparciu o umowy zlecenia bądź samozatrudnionych (prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą i osobiście wykonujące wszelkie zlecenia). Od stycznia 2018 roku ulegnie podwyższeniu z 13 zł do 13,70 zł/h.
Sposób ustalania wynagrodzenia minimalnego
Jak wynika z ustawy o minimalnym wynagrodzeniu wysokość minimalnej stawki godzinowej jest corocznie waloryzowana o wskaźnik wynikający z podzielenia wysokości minimalnego wynagrodzenia ustalonej na rok następny przez wysokość minimalnego wynagrodzenia obowiązującą w roku, w którym odbywają się negocjacje.
Niestosowanie się do przepisów rozporządzenia określającego płacę minimalną jest naruszeniem praw pracowniczych, co stanowi w polskim kodeksie pracy zgodnie z art. 282 § 1 pkt 1 wykroczenie, za które grozi kara grzywny od 1000 zł do 30 tysięcy złotych. Podobną zasadę przewiduje ustawa o minimalnym wynagrodzeniu w art. 8e.
Wzrosną również świadczenia zależne od wysokości wynagrodzenia
Wraz ze wzrostem minimalnego wynagrodzenia urosną także świadczenia zależne od wysokości płacy minimalnej. Bedą to – dodatek za pracę w porze nocnej, wynagrodzenie za czas gotowości do pracy i przestój, odprawy z tytułu zwolnień grupowych (maksymalnie 15-stokrotność minimalnego wynagrodzenia), odszkodowanie z tytułu mobbingu, dyskryminacji lub za naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnianiu. Wzrośnie również wynagrodzenie gwarancyjne za niewykonywanie pracy z powodu rozkładu czasu pracy i kwota wolna od potrąceń. Wzrośnie również podstawa wymiaru zasiłku chorobowego i macierzyńskiego.
Wzrost wynagrodzenia minimalnego to wzrost wydatków państwa
Część osób zastanawia się czy Państwo gotowe jest na taki wzrost najniższych wynagrodzeń. Jak wynika z rozrachunku Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej podwyższenie wysokości minimalnego wynagrodzenia do kwoty 2100 zł spowoduje wzrost wydatków budżetu państwa na rok 2018 o około 164,2 mln zł. Jednakże zdaniem resortu skutki finansowe w rzeczywistości będą niższe z tego względu, że część wydatków wróci do budżetu w podwyższonej formie podatku dochodowego od osób fizycznych oraz składek na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne i inne fundusze.