Ustawą z dnia 5 stycznia 2011 roku nowelizującą kodeks pracy wprowadzono zmiany w zasadach wydawania świadectw pracy pracownikom oraz obowiązkowych wstępnych badaniach lekarskich. W myśl uzasadnienia tej ustawy zmiany te miały uprościć obowiązki pracodawcy w tym zakresie. Czy cel ten został osiągnięty?
Nowości w zakresie wydawania świadectwa pracy dotyczą sytuacji, w której pracownik i pracodawca kontynuują współpracę w oparciu o kolejna umowę o pracę, np. gdy po umowie na okres próbny zawierają umowę na czas określony.
Zgodnie z dotychczasowym brzmieniem art. 97 k.p. pracodawca był wówczas zobowiązany po zakończeniu danej umowy (zastąpionej kolejną) wydawać świadectwo pracy wyłącznie na żądanie pracownika.
Zgodnie z uzasadnieniem omawiana ustawa nowelizująca miała zwolnić pracodawcę od obowiązku każdorazowego wydawania świadectwa pracy pracownikowi, jeżeli pozostaje on w zatrudnieniu u tego samego pracodawcy na podstawie umowy o pracę na okres próbny na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy. Od dnia 21 marca 2011 roku, tj. od wejścia w życie omawianej nowelizacji, pracodawca jest w takiej sytuacji zobowiązany do wydania pracownikowi świadectwa pracy obejmującego okres zatrudnienia na podstawie przywołanych umów zawartych w okresie 24 miesięcy, poczynając od dnia zawarcia pierwszej z nich (zgodnie z aktualnym art. 97 § 11 k.p.). Na żądanie pracownika pracodawca będzie jednak nadal zobowiązany wydać świadectwo pracy po rozwiązaniu lub wygaśnięciu każdej z poszczególnych umów lub po łącznym okresie trwania umów przypadających przez zgłoszeniem takiego żądania (art. 97 § 11 k.p.).
Wcześniej zatem pracodawca wydał jedno „zbiorcze” świadectwo po zakończeniu całego okresu współpracy z danym pracownikiem na podstawie kolejnych umów terminowych, chyba że pracownik zażądał świadectwa pracy za okres 24 miesięcy (lub dłuższy, jeśli rozwiązanie umowy zawartej przed upływem tego terminu następuje później), chyba że pracownik zażąda świadectwa pracy wcześniej po zakoszeniu danej umowy. Omawiane zmiany trudno uznać za upraszczające obowiązki pracodawcy. Praktyczne ich zastosowanie nakłada na działy kadr obowiązek „pilnowania” upływu ustawowego okresu 24 miesięcy zatrudnienia na podstawie kolejnych umów o pracę wskazanych w nowych przepisach.
O tym, od kiedy i do jakich stosunków stosować nowe przepisy decydują przepisy przejściowe zawarte w ustawie nowelizacyjnej. Ustawodawca postanowił, że świadectwo pracy wydane jest na dotychczasowych zasadach, jeśli w dniu 21 marca 2011 roku trwała kolejna umowa o pracę nawiązana pomiędzy pracownikiem a pracodawcą bezpośrednio po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniej umowy (tj. w okolicznościach określonych w art. 97 § 11 k.p. w jego dotychczasowym brzmieniu). Z kolei nowe regulacje stosuje się do stosunków pracy nawiązanych na podstawie umów o pracę wymienionych w tych przepisach, poczynając od dnia wejścia w życie ustawy nowelizującej.