W celu wspierania swobody świadczenia usług i mobilności pracowników na terenie Europejskiego Obszaru Gospodarczego (obejmującego terytorium UE oraz Norwegii, Islandii i Lichtensteinu) i dodatkowo w Szwajcarii ustalono wspólne zasady regulujące kwestie podlegania pod ubezpieczenie społeczne osób wykonujących pracę (jako pracownik najemy lub samozatrudniony). Nie jest to wspólny system ubezpieczeniowy, gdyż każde z państw ustala samodzielnie zasady zabezpieczenia społecznego na swoim terytorium, ale przepisy koordynujące te różne systemy – określają, który system ubezpieczeń społecznych znajdzie zastosowanie.

Z dniem 1 grudnia 2018 roku weszła w życie zmiana przepisów ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz niektórych innych ustaw w zakresie formy zaświadczeń lekarskich o czasowej niezdolności do pracy. Zgodnie z dotychczas obowiązującymi przepisami, lekarze, lekarze dentyści, felczerzy i starsi felczerzy mogli wystawiać zaświadczenia lekarskie o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby, pobytu w szpitalu lub konieczności sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny w formie papierowej oraz w formie elektronicznej. Od 1 grudnia nie będzie jednak możliwości wystawiania takiego zaświadczenia w formie tradycyjnej, ponieważ będą obowiązywać jedynie elektroniczne zwolnienia lekarskie.

Elektroniczne zwolnienia lekarskie (e-ZLA) nie są niczym nowym – wprowadzono je już w 2016 r. Dotychczas korzystanie z nich zarówno przez lekarzy, jak i przez płatników było oparte na zasadzie dobrowolności, a tradycyjne druki L4 cały czas stanowią dominującą formę wystawiania zwolnień. Już jednak z dniem 1 lipca 2018 r. znika możliwość wystawiania zwolnień w postaci papierowej i jakkolwiek w określonych sytuacjach w dalszym ciągu pracownik będzie zmuszony dostarczać pracodawcy wydruk zwolnienia. Wydruk ten stanowić będzie wyłącznie potwierdzenie zamieszczenia w systemie informatycznym informacji o udzielonym zwolnieniu.

Nauczycielom przysługują różnego typu prawa, które wynikają z tytułu nauczycielskiego zatrudnienia. Jednym z nich jest prawo do świadczenia kompensacyjnego. Przysługuje ono nauczycielowi, który spełni przesłanki określone w ustawie. Jedną z tych przesłanek jest rozwiązanie stosunku pracy z nauczycielem, które w orzecznictwie było różnie interpretowane.  

Przepis art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa określa sankcje, jakie grożą osobie wykonującej pracę w okresie orzeczonej niezdolności do pracy lub wykorzystującej zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z jego celem.

Ubezpieczenie wypadkowe jest ubezpieczeniem obowiązkowym, którym objęte są osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym, a więc m.in. pracownicy zatrudnieni na umowę o pracę czy też osoby prowadzące pozarolnicza działalność gospodarczą. Podleganie temu ubezpieczeniu gwarantuje ubezpieczonemu otrzymanie odpowiednich świadczeń z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w sytuacji, gdy ulegnie on wypadkowi przy pracy lub zapadnie na chorobę zawodową.

Przedsiębiorcy otrzymując zawiadomienie o planowanej kontroli ZUS, często zastanawiają się, co może być przedmiotem zainteresowania inspektorów i w jaki sposób przygotować się do ich wizyty. Dlatego też warto pochylić się na moment nad kwestią praw i obowiązków inspektora ZUS oraz przedsiębiorcy, a także przebiegiem tego typu kontroli.

Przekształcając jednoosobową działalność w spółkę osobową przedsiębiorca może na drodze sukcesji zachować dotychczasową wysokość składki na ubezpieczenie wypadkowe. Oznacza to, że jeżeli przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą wniesie jako aport własną działalność do nowopowstającej spółki osobowej (jawnej, partnerskiej, komandytowej i komandytowo-akcyjnej), spółka ta może na drodze sukcesji przejąć wysokość składki na ubezpieczenie wypadkowe, które do tej pory opłacał przedsiębiorca. ZUS może jednak uznać, że istnieją szczególne warunki uzasadniające odmowę przejęcia dotychczasowej składki przedsiębiorcy przez spółkę.

W przypadku niezdolności do pracy wywołanej chorobą pracownikowi przysługuje zasiłek chorobowy przez okres nie dłuższy niż 182 dni, a jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana gruźlicą lub występuje w trakcie ciąży – nie dłużej niż przez 270 dni (art. 8 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa). Pracownik może przebywać na zwolnieniu lekarskim nieprzerwanie przez wyżej wskazany czas, jednak zdarzają się również sytuacje, gdy jest on niezdolny do pracy kilkukrotnie z powodu tej samej choroby. Jeżeli przerwa pomiędzy chorobami nie przekraczała 60 dni, to ZUS wliczy poszczególne okresy niezdolności do pracy wywołane tą samą chorobą do jednego okresu zasiłkowego. Może się to wiązać dla pracownika z odmówieniem prawa do zasiłku chorobowego, gdy zostanie przekroczony maksymalny czas jego pobierania.

Z dniem 1 stycznia 2015 roku w życie weszły zmiany katalogu podmiotów podlegających obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym. Jak zmiany te wpłyną na sytuację członków rad nadzorczych, w świetle podlegania przez nich obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym?