Strajk jest najostrzejszym i ostatecznym sposobem służącym do „wyegzekwowania” żądań będących przedmiotem sporu. Może być on przeprowadzony dopiero po wyczerpaniu ustawowych etapów ugodowego rozwiązania sporu, tj. po przeprowadzeniu stosownej procedury rokowań i mediacji.

Mediacja podobnie jak rokowania kończy się podpisaniem porozumienia lub protokołu rozbieżności. W przypadku braku porozumienia związek zawodowy może rozpocząć akcję strajkową, ale nie musi. Może jeszcze podjąć ostatnią próbę rozwiązania sporu poddając go rozstrzygnięciu kolegium arbitrażu społecznego.

Etap rokowań kończy się podpisaniem porozumienia lub protokołu rozbieżności. W przypadku nieosiągnięcia porozumienia przez strony związek zawodowy może podjąć decyzję o kontynuacji sporu bądź jego zawieszeniu. Jeżeli spór ma być kontynuowany koniecznym jest podpisanie protokołu rozbieżności kończącego I etap sporu. Jest bowiem warunkiem przejścia do etapu kolejnego, tj. mediacji.

Spór zbiorowy inicjuje zawsze podmiot reprezentujący prawa lub interesy pracowników. Istnieje od dnia wystąpienia przez podmiot uprawniony do pracodawcy z konkretnym żądaniem, jeżeli pracodawca nie uwzględnił w całości tego żądania w terminie określonym w wystąpieniu, nie krótszym niż 3 dni.

Na pokojowym rozwiązaniu sporu zbiorowego powinno zależeć zarówno pracodawcy jak i związkowi zawodowemu reprezentującemu prawa i interesy zbiorowe pracowników. Pracownicy są bowiem pozbawieni w okresie strajku prawa do wynagrodzenia. Natomiast pracodawca z powodu akcji strajkowej jest narażony na ogromne straty finansowe.

Spór zbiorowy to spór między związkami zawodowymi reprezentującymi pracowników a pracodawcą, prowadzony na postawie i zgodnie z ustawą z dnia 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych (t.j. Dz.U. z 2015 r., poz. 295), (dalej: ustawa).